We werken voor bestuurders, hoge ambtenaren en andere leidinggevenden, geven raad en voeren opdrachten uit. In ons werkzame leven komen we zo principalen tegen met wie we van alles beleven en van wie we ook veel leren. In deze rubriek halen we telkens een betekenisvolle uitspraak aan in de context van een anekdote. Hiervoor nodigen we steeds iemand anders uit om een duit in het zakje te doen.
Niet uw dienstknecht
Ed Nijpels (VVD) nam in zijn interview met NRC Handelsblad van afgelopen zaterdag met zoveel woorden zijn partijleider de maat. Zo zei hij dat het bij leiderschap er ook om gaat je eigen tegenspraak te organiseren. Tegenspraak valt tegenwoordig niet zelden in verband met de zogeheten nieuwe bestuurscultuur. Ook door een te hoge omloopsnelheid van topambtenaren via de Algemene Bestuursdienst zou het hieraan schorten in hun relatie met bewindslieden.
In de jaren negentig kregen voorzitter Arthur Docters van Leeuwen van het College van procureurs-generaal en secretaris-generaal Tjibbe Joustra van het ministerie van Landbouw en Visserij het predicaat ‘ondernemende ambtenaar’. De ondertoon van dat begrip beloofde voor beiden weinig goeds; ze golden als ambtenaren die hun plaats niet kenden.
De institutionele crisis van die jaren op Justitie vertaalde zich in een dramatische crisis tussen personen, waarbij paranoia soms aan de macht leek. Die spanning liep ook op in de relatie tussen minister van Justitie Winnie Sorgdrager (D66) en Docters. Zoveel was duidelijk dat tegenspraak gevoelig lag.
Nadat Sorgdrager Docters weer eens had ontboden voor een reprimande ten departemente, bestemd voor politiek-publicitaire consumptie (al dan niet uit anonieme bron), liet hij terug op het parket-generaal verslag maken. Het was dossiervorming uit zelfbescherming, want: ‘Beter mee verlegen dan om verlegen’. Docters voelde zich bepaald gemaltraiteerd. Toen hij zich in het onderhoud met de minister als voetenveeg behandeld voelde hield hij haar voor: ‘Ik ben wel uw dienaar, niet uw dienstknecht’.
Gert Jan Verhoog, oktober 2022
Nieuwsarchief
S&V Raadgevers: voor bestuurders
Soms heb je als bestuurder behoefte aan een goed gesprek met een raadgever die begrijpt waar je mee worstelt en die vanuit ervaring met je ...
Wat voor soort nar heeft het Binnenhof nu nodig?
Gert Jan Verhoog betoogde onlangs dat de politiek wel een nar zou kunnen gebruiken. Dat deed mij denken aan een boekje dat in 1993 uitkwam, ...
AI kan veel, maar is nog verre van mens
Mopperend werkte ik me door de Engelse vertaling van een recente schrijfklus heen. Eigennamen verkeerd vertaald, soms schijnbaar dingen niet begrepen, een enkele keer Louis ...
De nieuwe powervrouw van Brussel
Ursula von der Leyen, nu voor de tweede maal voorzitter van de Europese Commissie, staat bekend als keiharde tante en wordt door velen beschreven als ...
Het beloofde land bestaat niet
Verkrijgbaar bij Bol.com voor een schappelijk bedrag van €13,45: De Russen komen! Schrijver Mark Traa (1968) ontleende de titel van zijn paperback aan die angstkreet ...
S&V verwelkomt Chris van der Schors
Op het tableau van ons kantoor staat nu ook Chris van der Schors. We zijn gelukkig met hem als associé, en niet alleen omdat hij ...
Wie is eigenlijk de nar van het Binnenhof?
De nar werd in het verleden getolereerd om openlijk kritiek te leveren op de machthebbers zonder dat hij daarvoor werd gestraft. Misschien kunnen wij tegenwoordig ...
Leermeesters: Mens blijven
Goede leermeesters geven hun vakmanschap graag door en halen met aandacht, geduld en coaching het beste uit hun leerling. Dit kan impliceren dat iemand ervoor ...
Waar is de nar voor het Binnenhof?
‘De man is jarenlang als een soort heilige op het schild gehesen door bondgenoten. […] Er zijn een aantal bevriende journalisten die elke keer als ...