Leermeesters: Voor de voet wegwerken

Iedereen moet het vak leren, en dat geldt ook voor politici. De praktijk van alledag is over het algemeen een goede, maar tijdrovende leerschool. Wat staat er zoal op het lesrooster voor de politicus? Betogen voorbereiden, agenda(s) managen, spreken in het openbaar, leren debatteren – het zijn, ongeacht partijkleur, allemaal ‘verplichte vakken’. Dat heet: training on the job.

Wat was ik trots toen ik bijna drie decennia geleden werd gekozen in de gemeenteraad van Den Haag. De uitslagenavond van de verkiezingen in 1994 begon ik als ‘inwoner van Den Haag’, en toen ik naar huis reed was ik ‘gekozen volksvertegenwoordiger’. Op de slippen van bekende en ervaren partijgenoten nét in de raad gekozen. Werkelijk een machtige ervaring.

Een leerschool kan niet zonder docenten. In de tijd dat ik wethouder in Den Haag was, zat ik vele jaren aan de collegetafel met een van mijn favoriete docenten, burgemeester Wim Deetman. (Toen ik eenmaal wist dat W.J. Deetman stond voor Willem Joost Deetman, heb ik hem vaak bij die doopnaam genoemd, vooral van dat ‘Joost’ werd ik zo vrolijk. Maar dat terzijde). Voor Deetman gold dat de dag pas voorbij was als het werk ‘af’ was. Zoiets is in het openbaar bestuur ogenschijnlijk een onmogelijke opgave, maar met wat optimisme kom je een heel eind.

De les die ik van leermeester Deetman kreeg, luidt ‘voor de voet wegwerken’. De eerste keer dat Wim erover sprak begreep ik nauwelijks de boodschap. Inmiddels wel. Voor de voet wegwerken betekent dat je nú het werk oppakt en niet uitstelt. En dat geldt met nadruk voor de politiek lastige punten. Nu handelen, niet uitstellen, juist voor onderwerpen die een politieke lading hebben. “Maar Wim, als ik de brief aan de raad aan het einde van de week verzend, dan weet ik meer en maak ik een betere brief”, heb ik wel eens opgemerkt. “Dan schrijf je tegen die tijd maar een tweede brief”, was het antwoord, “de gemeenteraad heeft er recht op om tijdig geïnformeerd te worden.”

Voor de voet wegwerken is voor heel veel mensen in het openbaar bestuur een verplichte les, maar dan niet ‘verplicht’ als in ‘een moetje’. Het is je houding in je werk als bestuurder. Je hebt het vandaag druk, en weet niet wat de dag van morgen brengt. Dus beter niet uitstellen maar handelen. Zo’n les kun je in het openbaar bestuur goed gebruiken, maar daarbuiten net zo goed. Ik breng deze les nog steeds graag in praktijk. Dank je wel Willem Joost.

Bruno Bruins

We werken voor bestuurders en andere leidinggevenden, geven raad en voeren opdrachten uit. Zo komen we principalen tegen met wie we optrekken, van alles beleven en van wie we dikwijls spelenderwijs ook veel opsteken. Leermeesters, of ze nu een begrip en nog onder ons zijn of niet, geven diepe inzichten aan ons mee dan wel van anderen aan ons door. Soms ongemerkt putten we zo wijsheid uit het werkzame leven die weer boven komt drijven in een min of meer vergelijkbaar geval, die we aanhalen in het gesprek. In deze rubriek laten we telkens iemand anders aan het woord over een betekenisvolle leermeester in zijn of haar werk, niet zelden in de context van een uitspraak of anekdote. Eerder kwamen in deze rubriek zo gevleugelde woorden of een handreiking ter sprake van en voorvallen met Arthur Docters van Leeuwen (door Gert Jan Verhoog), Anton Dreesmann (door Eric Janssen), mr Cremers (door Jan Suyver), Greetje Segall (door Hans Maarten Parigger), Evert Bloembergen (door Joan Smithuis), Marten Oosting (door Henriette van Wermeskerken), Frank Lucassen (door Barthold van Hasselt) en Harry Baayen (door Joop Pot).

***

Klik hieronder voor een aantal artikelen uit onze rubriek ‘Leermeesters’: