Leermeesters: Grondverven en aflakken

De meesten sprongen gewoon in het diepe. Zonder opgeblazen vleugeltjes of kurk op hun middel. Hun achtergrond was bont. Zó van de middelbare school, gesjeesde student, gedroste zeeman of hopeloze romanticus. Natuurlijk was er al een School voor Journalistiek. Maar echt watertrappen en boven komen drijven, leerde je (toen) in de praktijk.

De beste leerschool werd mij verteld, is een stads- of streekredactie. Na het Leids Dagblad startte ik op de stadsredactie van Trouw in Den Haag. Waar de illustere Chris Bruijnius meer coach was dan chef. Chris was gezegend met een enorme dosis kennis, relativering, humor en een gouden pen. Een ras Hagenaar, die het al Spaans benauwd kreeg als hij er aan dacht de Hoornbrug over te moeten.

Met zijn onorthodoxe journalistieke stoomcursus in onze ransel, doken wij – drie jonge honden – in het echte diepe: de politieke redactie. Teun Lagas, Marcel ten Hooven en ik. Daar wachtte een duo. Willem Breedveld en Hans Goslinga. Voor mij was Hans vooral de praktische gids op het Binnenhof; Willem was van de wandelgangen, uitvissen hoe de hazen lopen en waarom.

Willem kende ik al langer van de radio. Met zijn karakteristieke schorre stemgeluid fileerde hij de politiek van de dag.

Bij de eerste kennismaking stelde Willem mij gerust. Hij was begonnen op een streekredactie en was via allerlei journalistieke paden nu commentator bij Trouw. Willem vertelde dat hij adviseur was geweest van het roemruchte kabinet Den Uyl. Daar had hij veel kennis opgedaan hoe ‘aan de andere kant’ wordt gedacht en gehandeld.

Willem doceerde dat je als politiek beschouwer het best een overzichtelijk beeld kan schetsen. “Kijk, zo doe je dat. De VVD is de vijand, de PvdA moet niet drammen en het CDA dient zich aan het eigen programma te houden.”

 

In de loop der tijd ging ik – maar ook Marcel en Teun – met Willem mee naar gesprekken en interviews. Het scenario was eigenlijk altijd hetzelfde. Willem breekt het ijs met een kwinkslag. Zo waren we bij Hans Pont, die de omstreden overstap van vakbondsleider naar top-ambtenaar bij Binnenlandse Zaken had gemaakt. Bij binnenkomst gaat het zonnescherm spontaan naar beneden. “Doe jij dat Hans”, vraagt Willem: “Tenslotte staat het ganse radarwerk stil als de arbeider dat wil.” Pont lacht en schudt het hoofd. “Dat kan natuurlijk niet. Je bent nu ambtenaar.” Daarna mag ik en langzaam maar zeker omsingelen we de ondervraagde.

Na afloop is het ritueel bijna ook altijd hetzelfde. “Louis, zet jij het verhaal in de grondverf, lak ik het straks af.” Ondertussen ramt Willem er een commentaar uit over iets heel anders. Geeft een print aan mij en gaat achter mijn pc zitten. Gromt wat, tikt er hier en daar wat tussen. “Loopt als een trein, niks meer aan doen.” Daarna bij een kop koffie wordt besloten hoe de ankeiler op de voorpagina wordt gecomponeerd. “Louis, tik dat eens mooi op met dat ragfijne pennetje van je.” Missie volbracht.

Willem is in 2010 overleden. Onze erudiete en sympathieke badmeester werd slechts 65 jaar. Als leermeester van generaties politicologen en journalisten heeft hij ons tot op de dag van vandaag geleerd het hoofd boven water te houden en met verve verslag te doen van hoe de hazen lopen. Het blijft eeuwig zonde dat we sinds 11 oktober 2010 zelf moeten aflakken.

Louis Cornelisse

 

We werken voor bestuurders en andere leidinggevenden, geven raad en voeren opdrachten uit. Zo komen we principalen tegen met wie we optrekken, van alles beleven en van wie we dikwijls spelenderwijs ook veel opsteken. Leermeesters, of ze nu een begrip en nog onder ons zijn of niet, geven diepe inzichten aan ons mee dan wel van anderen aan ons door. Soms ongemerkt putten we zo wijsheid uit het werkzame leven die weer boven komt drijven in een min of meer vergelijkbaar geval, die we aanhalen in het gesprek. In deze rubriek laten we telkens iemand anders aan het woord over een betekenisvolle leermeester in zijn of haar werk, niet zelden in de context van een uitspraak of anekdote. Eerder kwamen in deze rubriek zo gevleugelde woorden of een handreiking ter sprake van en voorvallen met Arthur Docters van Leeuwen (door Gert Jan Verhoog), Anton Dreesmann (door Eric Janssen), mr Cremers (door Jan Suyver), Greetje Segall (door Hans Maarten Parigger), Evert Bloembergen (door Joan Smithuis), Marten Oosting (door Henriette van Wermeskerken), Frank Lucassen (door Barthold van Hasselt), Harry Baayen (door Joop Pot) en Ad Melkert (door David Jongen).

***

Klik hieronder voor eerdere artikelen uit onze rubriek ‘Leermeesters’:

• Mens blijven
• ‘Het is anders!’
• Grondverven en aflakken
• Als broekie
• Voor de voet wegwerken
• Roep de hond als hij naar je toekomt
• Nicht ärgern, nur wundern
• Vliegende galop
• Foutenmarge
• Wat kan er aan azijn zuur worden?
• Lees eerst de wet goed
• Drie vingers wijzen naar jezelf
• Niet uw dienstknecht