Patrick Cammaert: Je blijft altijd verantwoordelijk

Bovenal in het militaire beroep zijn goed leiderschap en teamwork cruciaal. Leven en dood kunnen daarvan afhangen. Als een team verliest in de sport, win je geen prijs. Een slecht functionerend team in het bedrijfsleven leidt tot financieel verlies. Maar een team dat faalt in het militaire domein, betaalt een prijs in mensenlevens.

In mijn carrière heb ik veel samengewerkt met de Britse Royal Marines. Rond de tijd dat ik de rang van kapitein der mariniers had, kreeg ik een Britse leidinggevende: de latere generaal-majoor Andy Keeling. Hij is in meerdere functies mijn commandant geweest. Door zijn voorbeeld – zowel in professioneel leiderschap als in de omgang met mensen – heeft hij mij enorm geïnspireerd en gevormd.

Vertrouwen schenken is een essentieel onderdeel van sterke relaties, zowel persoonlijk als professioneel. Andy was daar bijzonder goed in. Van hem leerde ik ook dat je bevoegdheden kunt delegeren, maar nooit verantwoordelijkheid.

Ik was destijds commandant van een Nederlandse marinierscompagnie, genaamd Whiskey-compagnie. Deze eenheid was volledig geïntegreerd in het Britse bataljon waar Andy het commando voerde: 45 Commando Group Royal Marines, gelegerd in Arbroath, Schotland. Hij had in zijn bataljon drie andere compagnieën: X-Ray, Yankee en Zulu. Onze compagnie was de meest ervaren eenheid, waar hij ook zichtbaar trots op was. Andy kon als geen ander vertrouwen schenken. Dat bleek uit zijn openheid, eerlijkheid, tact en zijn bereidheid zich kwetsbaar op te stellen.

Elk jaar oefenden we in de eerste drie maanden in Noorwegen. Tijdens een grote NAVO-oefening in het hoge noorden daalde de temperatuur plotseling naar -25 °C. Ons bataljon bevond zich in verdedigende stellingen, vrij statisch en onder radiostilte. Ik stond voor een lastig dilemma: moest ik de oefening stoppen om maatregelen te nemen tegen de kou, of moest ik mijn orders blijven uitvoeren en in de stellingen blijven?

Ik wist dat Andy mij vertrouwde, en ik hem. Ik koos ervoor de oefening te stoppen. Aan het eind van de oefening had mijn eenheid geen enkel geval van bevriezing. In de andere compagnieën kwamen die echter veelvuldig voor – mijn Britse collega’s hadden kennelijk niet door hoe Andy in elkaar stak.

Hij stond dicht bij zijn Britse én Nederlandse mariniers, maar wist ook een zekere afstand te bewaren. Dat heb ik heel duidelijk van hem geleerd: je kunt een hechte band hebben met je personeel, maar je staat niet met elkaar in het café op elkaars schouders te rammen.

Een voorval, zo’n 35 jaar geleden, is me het meest bijgebleven. Tijdens een oefenperiode in Noorwegen vond er in een weekend een ernstig seksueel incident plaats binnen een van de Britse compagnieën. Een marinier werd gebullied en seksueel misbruikt door een aantal dronken collega’s. Het incident werd aan Andy gemeld, en hij greep onmiddellijk in. Hij riep niet alleen zijn Britse ondercommandanten bijeen, maar ook mij. Geëmotioneerd legde hij uit welke maatregelen hij nam en waarom. De daders werden direct gerepatrieerd om in eigen land voor de militaire rechter te verschijnen. Maar ook het slachtoffer werd – uit bescherming – uit de eenheid verwijderd. Dat voorval heeft diepe indruk op mij gemaakt en riep veel respect op, bij mij en bij anderen.

Toen ik zelf bataljonscommandant was, kreeg ik ooit flink op mijn kop van Andy – toen hij als brigadecommandant wederom mijn leidinggevende was – tijdens een grote oefening. Mijn eenheid was te traag, en hij wees mij daar op z’n typisch Britse, fijntjes met een understatement manier op.

Tot slot, een illustratief moment dat veel zegt over Andy. Hij nodigde mij en mijn echtgenote uit voor zijn 80e verjaardag, in zijn schilderachtige dorpje in Zuid-Engeland. Ik voelde me zeer vereerd, en nog meer toen ik hoorde dat hij tachtig gasten had uitgenodigd – allemaal mensen met wie hij in zijn carrière had gewerkt en die veel voor hem betekend hadden. In de tuin van de pub waar de brunch plaatsvond, waren vele oude bekenden van de Royal Marines aanwezig, waaronder zijn chauffeur, regimental sergeant major en zijn bodyguard tijdens uitzendingen naar Noord-Ierland. Het tekent Andy.

Ik ben dankbaar dat ik hem als commandant heb gehad.

Patrick Cammaert is Nederlands generaal-majoor b.d. van het Korps mariniers. Hij gaf leiding in diverse vredesmissies.

We werken voor bestuurders en andere leidinggevenden, geven raad en voeren opdrachten uit. Zo komen we principalen tegen met wie we optrekken, van alles beleven en van wie we dikwijls spelenderwijs ook veel opsteken. Leermeesters, of ze nu een begrip en nog onder ons zijn of niet, geven diepe inzichten aan ons mee dan wel van anderen aan ons door. Soms ongemerkt putten we zo wijsheid uit het werkzame leven die weer boven komt drijven in een min of meer vergelijkbaar geval, die we aanhalen in het gesprek. In deze rubriek laten we telkens iemand anders aan het woord over een betekenisvolle leermeester in zijn of haar werk, niet zelden in de context van een uitspraak of anekdote. Eerder kwamen in deze rubriek zo gevleugelde woorden of een handreiking ter sprake van en voorvallen met Arthur Docters van Leeuwen (door Gert Jan Verhoog), Anton Dreesmann (door Eric Janssen), mr Cremers (door Jan Suyver), Greetje Segall (door Hans Maarten Parigger), Evert Bloembergen (door Joan Smithuis), Marten Oosting (door Henriette van Wermeskerken), Frank Lucassen (door Barthold van Hasselt), Harry Baayen (door Joop Pot), Wim Deetman (door Bruno Bruins), Ad Melkert (door David Jongen), Willem Breedveld (door Louis Cornelisse), mr. Stibbe (door Germ Kemper), Marja van Bijsterveldt (door Eric Stokkink), Tjibbe Joustra (door Chris van der Schors) en Andy Keeling (door Patrick Cammaert).

***

Klik hieronder voor eerdere artikelen uit onze rubriek ‘Leermeesters’:

• Het belang van vertrouwen en maatschappelijke relevantie
• ‘Adem in, adem uit en als je niks voelt, is het ook goed’
• Mens blijven
• ‘Het is anders!’
• Grondverven en aflakken
• Als broekie
• Voor de voet wegwerken
• Roep de hond als hij naar je toekomt
• Nicht ärgern, nur wundern
• Vliegende galop
• Foutenmarge
• Wat kan er aan azijn zuur worden?
• Lees eerst de wet goed
• Drie vingers wijzen naar jezelf
• Niet uw dienstknecht