Goede leermeesters geven hun vakmanschap graag door en halen met aandacht, geduld en coaching het beste uit hun leerling. Dit kan impliceren dat iemand ervoor kiest om leermeester te zijn, maar misschien zijn de beste het onbewust. Sinds de start in 1987 van mijn 33-jarige ambtenarenbestaan kwalificeerden meerderen als leermeester, evenals in mijn huidige job als directeur ProDemos. In mijn geval leermeesters in ambtelijk of politiek vakmanschap. Er springt er één uit, en wel een vakvrouw.
![](https://saamverhoog.nl/wp-content/uploads/2024/11/BvV_20241003_ProDemos_Eric_Stokkink_07-1.jpg)
Eric Stokkink. Foto door Bart van Vliet/ProDemos
In mijn werk voor het ministerie van onderwijs arriveerde Marja van Bijsterveldt na de komst van het kabinet Balkenende IV in 2007 als staatssecretaris. In haar portefeuille zat het voortgezet onderwijs, mijn toenmalige werkveld. Ik mocht blijven helpen bij haar ondersteuning nadat zij minister van OCW werd in het opvolgende kabinet Rutte I (2010 – 2012). Gedreven, hardwerkend en een netwerker pur sang. Dit was ook hard nodig geweest in haar voorzitterschap van het CDA, voordat zij bewindspersoon werd.
Marja beheerste haar dossiers en het politieke krachtenveld goed. Haar optreden was even resoluut als menselijk en benaderbaar. Ze nam eens onaangekondigd de lift naar mijn kamer op de 11e om bij een kop koffie een dossier door te nemen. Voorbijgaande collega’s keken verbaasd naar binnen; OCW-bewindslieden werken meestal op hun kamer op de 5e. Tijdens Kamerdebatten over bijvoorbeeld voortijdig schoolverlaten en de maatschappelijke stage kon ik als adviseur naast haar op de eerste rang getuige zijn van haar vakmanschap, inclusief haar meestal relaxte houding. Zo deelden we tijdens een debat eens fluisterend ons beider indruk dat een Kamerlid met mij flirtte (jawel). Haar ontspanning en humor waren uitnodigend; in een debat over onderwijssegregatie bracht een bode namens een opponent Kamerlid eens een kop koffie, met op een briefje erbij de tekst “dit is geen zuivere koffie”. Er zat rode wijn in het kopje. Ook als er veel op het spel staat, kun je mens blijven.
![](https://saamverhoog.nl/wp-content/uploads/2024/11/800px-Marja_van_Bijsterveldt_2010.jpg)
Marja van Bijsterveldt
Ik denk dat Marja, nu alweer vele jaren burgemeester van Delft, de kwalificatie leermeester zelf met een milde glimlach zou begroeten. Dit ook omdat ze niet per se haar carrière en successen uitbundig etaleert. Hoe dan ook ben ik haar nog altijd erkentelijk voor een inhoudelijk, procesmatig en in werkhouding boeiende en leerzame periode. Bij haar afscheid gaf ik haar van de weeromstuit drie klinkende pakkerds. Voor deze gelegenheid, iets meer ingetogen: dankjewel, Marja.
Eric Stokkink, directeur van ProDemos.
We werken voor bestuurders en andere leidinggevenden, geven raad en voeren opdrachten uit. Zo komen we principalen tegen met wie we optrekken, van alles beleven en van wie we dikwijls spelenderwijs ook veel opsteken. Leermeesters, of ze nu een begrip en nog onder ons zijn of niet, geven diepe inzichten aan ons mee dan wel van anderen aan ons door. Soms ongemerkt putten we zo wijsheid uit het werkzame leven die weer boven komt drijven in een min of meer vergelijkbaar geval, die we aanhalen in het gesprek. In deze rubriek laten we telkens iemand anders aan het woord over een betekenisvolle leermeester in zijn of haar werk, niet zelden in de context van een uitspraak of anekdote. Eerder kwamen in deze rubriek zo gevleugelde woorden of een handreiking ter sprake van en voorvallen met Arthur Docters van Leeuwen (door Gert Jan Verhoog), Anton Dreesmann (door Eric Janssen), mr Cremers (door Jan Suyver), Greetje Segall (door Hans Maarten Parigger), Evert Bloembergen (door Joan Smithuis), Marten Oosting (door Henriette van Wermeskerken), Frank Lucassen (door Barthold van Hasselt), Harry Baayen (door Joop Pot), Ad Melkert (door David Jongen), Willem Breedveld (door Louis Cornelisse) en Mr. Stibbe (door Germ Kemper).
***
Klik hieronder voor eerdere artikelen uit onze rubriek ‘Leermeesters’:
Nieuwsarchief
S&V Raadgevers: voor bestuurders
Soms heb je als bestuurder behoefte aan een goed gesprek met een raadgever die begrijpt waar je mee worstelt en die vanuit ervaring met je ...
Wat voor soort nar heeft het Binnenhof nu nodig?
Gert Jan Verhoog betoogde onlangs dat de politiek wel een nar zou kunnen gebruiken. Dat deed mij denken aan een boekje dat in 1993 uitkwam, ...
AI kan veel, maar is nog verre van mens
Mopperend werkte ik me door de Engelse vertaling van een recente schrijfklus heen. Eigennamen verkeerd vertaald, soms schijnbaar dingen niet begrepen, een enkele keer Louis ...
De nieuwe powervrouw van Brussel
Ursula von der Leyen, nu voor de tweede maal voorzitter van de Europese Commissie, staat bekend als keiharde tante en wordt door velen beschreven als ...
Het beloofde land bestaat niet
Verkrijgbaar bij Bol.com voor een schappelijk bedrag van €13,45: De Russen komen! Schrijver Mark Traa (1968) ontleende de titel van zijn paperback aan die angstkreet ...
S&V verwelkomt Chris van der Schors
Op het tableau van ons kantoor staat nu ook Chris van der Schors. We zijn gelukkig met hem als associé, en niet alleen omdat hij ...
Wie is eigenlijk de nar van het Binnenhof?
De nar werd in het verleden getolereerd om openlijk kritiek te leveren op de machthebbers zonder dat hij daarvoor werd gestraft. Misschien kunnen wij tegenwoordig ...
Leermeesters: Mens blijven
Goede leermeesters geven hun vakmanschap graag door en halen met aandacht, geduld en coaching het beste uit hun leerling. Dit kan impliceren dat iemand ervoor ...
Waar is de nar voor het Binnenhof?
‘De man is jarenlang als een soort heilige op het schild gehesen door bondgenoten. […] Er zijn een aantal bevriende journalisten die elke keer als ...