Met de verhuizing (lees: ‘Zijn de bomen nog kaal op ’t Voorhout’) van het Smidswater naar het Lange Voorhout vestigt Schinkelshoek & Verhoog zich in een pand met een bijzondere geschiedenis. Op nummer 52, pal naast hotel Des Indes, strijkt S&V neer in het voormalige hoofdkantoor van de Nederlandse Generale Staf sectie III (GS III): de eerste Nederlandse militaire inlichtingendienst.
GS III werd opgericht op 25 juni 1914. Nadat de dienst in eerste instantie was ondergebracht bij het hoofdkwartier van de Generale Staf aan de andere kant van het Voorhout, op nummer 7, kreeg deze later een eigen plek in het 19e-eeuwse pand op nummer 52, tegenwoordig een Rijksmonument.
Het eerste hoofd van de militaire inlichtingendienst GS III was Luitenant Hendrik Anton Cornelis Fabius. De dienst hield zich bezig met het verzamelen van militaire inlichtingen uit andere Europese landen en deed ook aan contraspionage. De Eerste Wereldoorlog maakte dat de dienst snel groeide. Bij de oprichting was Fabius nog de enige medewerker, in 1918 bestond de dienst uit 24 mensen.
Na de Eerste Wereldoorlog ging GS III zich meer bezighouden met binnenlandse aangelegenheden. De dienst werd opgesplitst in GS IIIA en GS IIIB. Die laatste tak werd ondergebracht bij Binnenlandse Zaken en werd de Centrale Inlichtigendienst. In Rusland had inmiddels de revolutie plaatsgevonden en dat leidde elders in Europa tot angst voor soortgelijke ontwikkelingen. Daarom hield GS IIIB de socialistische leider Pieter Jelles Troelstra scherp in de gaten. Drie medewerkers volgden zijn activiteiten 24 uur per dag. De revolutionaire angst bleek uiteindelijk ongegrond.
Na de Nederlandse capitulatie in de Tweede Wereldoorlog kwam het werk van GS III aan het Voorhout ten einde. Het werd (deels) voortgezet door de Centrale Inlichtingendienst in Londen. Pal naast Lange Voorhout 52, in hotel Des Indes, werd in mei 1945 het Bureau Nationale Veiligheid opgericht – de voorloper van de huidige AIVD.
Jelle Baartmans
Bronnen: Wikipedia | Traces of War | Historiek | Trouw | Clingendael | Vliegveld Ockenburg | Gemeente Den Haag
Nieuwsarchief
Gezocht: communicatiestrategie
Gezocht: een communicatiemanager. Standplaats: Den Haag. Start: met spoed. Opgave: optuigen van communicatiestrategie voor het nieuwe kabinet. Zelden zal een nieuw kabinet met zo’n achterstand ...
Lustrumeditie Prinsjesfestival: Tijd om elkaar te vinden
Prinsjesfestival viert dit jaar voor de vijfde maal het feest van de democratie. De reden hiervoor is niet anders: het is een feest om in ...
Op stoom: de campagne Klassieken.nu
De campagne Klassieken.nu van de Vereniging Classici Nederland (VCN) gestart in het kader van de herziening van het onderwijscurriculum, komt in de volgende fase. Alle ...
De Stembus – moet het wel anders?
De Stembus – moet het wel anders? Honderd jaar kiesrecht in Nederland Bundel Montesquieu Instituut – eindredactie Aalt Willem Heringa en Jan Schinkelshoek Honderd jaar ...
Tweede Kamerverkiezingen: Nederland kiest voor het midden
Op de vluchtheuvel Nederland kiest voor het midden Nederland heeft massaal gekozen voor het redelijke en vooral veilige midden. Teruggebracht tot de kern, betekent de ...
Ongevraagd advies aan de Staatscommissie
Jan Schinkelshoek bood afgelopen week, samen met Joop van den Berg, een ‘ongevraagd advies’ aan – aan Johan Remkes, Commissaris van de Koning en voorzitter ...
Lustrum S&V gevierd in Nieuwspoort
Wat is de overeenkomst tussen een WK voetbal en een kabinetsformatie? Kun je kabinetten maken of ontstaan ze? Moet je niet eerst ministers zoeken en ...
Wat zeggen ze? Verkiezingsdebatten op verzoek
In debat met politieke partijen? Een eigen verkiezingsdebat wellicht? Schinkelshoek & Verhoog organiseert in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen - in opdracht van bedrijven, ...
Wat schrijven ze? Verkiezingsprogramma’s onder de loep
Wat schrijven ze over ons? De komende weken publiceren alle politieke partijen hun verkiezingsprogramma voor de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2017. Zij presenteren hun ideeën, ...