Volgens de een waren de maatregelen te laat en gingen ze niet ver genoeg, voor de ander waren ze juist veel te strikt. Toch bestaat er een breed gevoel dat het kabinet goed gehandeld heeft. Meindert Stolk over communiceren in crisistijd.
Stapje voor stapje worden de ingrijpende maatregelen die werden genomen na de uitbraak van het corona-virus, weer wat versoepeld. We kunnen weer naar de kapper, vanaf 1 juni mag de horeca weer open en vanaf 1 juli mogen we weer een gokje wagen in het casino.
In de samenleving bestaat een breed gevoel dat het kabinet goed gehandeld heeft en ons op een juiste manier door de crisis leidt. Natuurlijk is er ook kritiek. Volgens de een waren de maatregelen te laat en gingen ze niet ver genoeg, voor de ander waren ze juist veel te strikt. Maar per saldo is er een sterk vertrouwen, dat vooral is bepaald door de houding en manier van communiceren van minister-president Mark Rutte. Dat begon met zijn toespraak vanuit zijn werkkamer in het torentje, waarin hij ons meenam in de ernst van de situatie en schetste dat het kabinet alles zou doen om deze crisis zo goed mogelijk door te komen. En vervolgens tijdens de vele persconferentie waarbij hij vaak samen met minister De Jonge, de besluiten en maatregelen van het kabinet toelichtte. Het totaalbeeld is wat mij betreft een voorbeeld van goede crisiscommunicatie.
Een paar punten die mij opvielen. Vanaf het begin maakte het kabinet duidelijk dat zij uiteraard politiek verantwoordelijk zijn, maar dat de richtlijnen en adviezen van de experts aan de basis liggen van de maatregelen. Dat gaf de maatregelen meteen een neutrale, wetenschappelijke onderbouwing en het versterkte het gezag van de premier die op basis daarvan knopen doorhakte.
Tegelijkertijd werd er wel voortdurend rekening gehouden met de opvattingen in de samenleving. Zo adviseerde deskundigen in maart nog dat er geen aanleiding was om de scholen te sluiten, maar was de bezorgdheid bij ouders en schoolleiders zo sterk geworden dat het kabinet er wel toe besloot.
Een tweede opvallen punt is dat tijdens de persconferenties mensen vaak persoonlijk rechtstreeks werden toegesproken. Soms richtten de bewindspersonen zich tot ouderen en spraken ze bemoedigende woorden omdat het zwaar was geen bezoek te mogen ontvangen. Soms tot ondernemers die het voortbestaan van hun bedrijf onzeker zagen worden. En onlangs richtte Rutte zich specifiek tot jongeren omdat ook zij hard geconfronteerd zijn met de impact van de maatregelen. Empathie, laten merken dat je worstelt met de dilemma’s en naast mensen gaan staan die lijden onder de gevolgen, zijn belangrijke elementen van een goede communicatie.
Draagvlak creëren en behouden voor maatregelen, vereist dat je ze geloofwaardig moet kunnen uitleggen. Ook daar heeft het kabinet zich gevoelig voor getoond. Iedereen begrijpt de noodzaak om de maatregelen met voorzichtigheid en gefaseerd af te bouwen. Maar als die fasering niet meer uit te leggen is, dan moet je daar niet stug aan blijven vasthouden. Zoals niet langer uit te leggen was dat zwembaden en bioscopen open mogen, maar dat de fittnesscentra en casino’s nog drie maanden moesten wachten. Ik vind het wijs dat het kabinet de planning daarom alsnog heeft bijgesteld.
Natuurlijk zal er nog veel gezegd en geschreven worden over deze crisis en ongetwijfeld komen er nog veel zaken voorbij die achteraf wellicht anders hadden gekund of gemoeten. Kern is dat crises zich nooit houden aan draaiboeken en dat het er juist om gaat hoe je daar met wijsheid en flexibiliteit mee omgaat. Dat geldt ook voor de communicatie. Ongetwijfeld zijn ook op dat vlak lessen te trekken, maar op dit moment verdient het kabinet wat mij betreft een grote pluim.
Nieuwsarchief
Intelligentie
U, lezer, hebt allicht schoolgaande kinderen en dan leest u in dit stukje denk ik geen nieuws. Maar als kinderloze vijftiger mis je gemakkelijk de ...
Test voor ’s lands stabiliteit
Na de provinciale verkiezingen Hoe stabiel is Nederland nog? De verkiezingen voor de Provinciale Staten zijn uitgelopen op een test voor ’s lands politieke stabiliteit. ...
Qatargate – hoe lobbyisten wederom als EU-zondebok gebruikt worden
In december vorig jaar bracht een onderzoek door het Centraal Bureau voor de Bestrijding van Corruptie (CDBC), een eenheid van de Belgische Federale Politie, het ...
Censureer je kunst, neem je kinderen niet serieus
In de week naar de lancering van mijn kinderboekendebuut laait de discussie op over het censureren van de boeken van Roald Dahl. De boeken die ...
Leermeesters: Wat kan er aan azijn zuur worden?
De eerste baas van Hans Maarten Parigger is Greetje Segall, in die tijd de enige zelfstandig gevestigde vrouwelijke registeraccountant van Nederland. Greetje Segall is een ...
‘De burger is nog te vaak de dupe als er iets misgaat’
Wanneer er in de digitale dienstverlening door de overheid iets misgaat, is de burger daarvan te vaak de dupe. De overheid zou meer verantwoordelijkheid moeten ...
Strategische autonomie: de Balkan als het nieuwe China?
Deze week berichtte de Financial Times dat computerfabrikant Dell vanaf volgend jaar wil stoppen met het gebruik van chips uit China. Naar verluidt heeft het ...
Overdaad aan splinters fnuikend voor aanzien parlement
Rond de jaarwisseling is weer de discussie opgelaaid over de wenselijkheid een kiesdrempel in te voeren bij de komende Tweede Kamerverkiezingen, in 2025. Aanleiding is ...
Leermeesters: Lees eerst de wet goed
Van 1969 tot 2019 heb ik in allerlei banen, meest van juridische aard, gewerkt. Goede en minder goede bazen en collega’s. Eén bepaalde leermeester springt ...