Censureer je kunst, neem je kinderen niet serieus

In de week naar de lancering van mijn kinderboekendebuut laait de discussie op over het censureren van de boeken van Roald Dahl. De boeken die ik als kind verslond. Een paar weken ervoor tekende ik nog de petitie ter pleidooi voor de vrijheid van kunst inzake de kwestie van kinderboekenauteur Pim Lammers.

Het zet me aan het denken over het maken van kunst en het beleven van kunst. Aan beide zijden is vrijheid vereist van ervaren. Tijdens het maken, en tijdens het ontvangen. Juist om je smaak voor het leven te ontwikkelen.
Ik ken als schrijver beide zijden.

Tijdens het schrijfproces van het kinderboek herkende ik bijvoorbeeld de stress (het ingebeelde gevoel dat je kop er wordt afgehakt als je fouten maakt) die je als maker kan hebben vanwege de censuur die er heerst in onze maatschappij wanneer je je bezighoudt met schrijven over delicate onderwerpen. Terwijl je juist vrij moet zijn om ze aan te kaarten, in openheid! Want waar je licht op schijnt, kan ruimte ontstaan.

Nog meer dan het te ‘vinden’, ontdekte ik hoe noodzakelijk het is daadwerkelijk te ‘ervaren’ om je vrij te voelen wanneer je aan het scheppen bent.

Gelukkig bleef ik mij focussen op waar het om te doen was. En dat is nu juíst licht schijnen op kwesties om ruimte te scheppen. Het boek wil een opmaat zijn tot gesprek.

Operatie Bloemenbuurt, want zo heet het boek, kaart allerhande thema’s aan (criminaliteit, groepsdruk, racisme, pesten, kind in een gebroken gezin zijn, ga zo maar door) om over in gesprek te gaan in de klas, of daarbuiten. Juist omdat alles aan bod komt, wil het kinderen serieus nemen. (Of dat gelukt, is aan kinderen … ).

Censureer je kunst, neem je kinderen niet serieus. Als we uit boeken gaan slopen wat aanstootgevend zou kunnen zijn, helpen we kinderen niet maar ontnemen we ze de kans om te ervaren. Juist door te kunnen ervaren en te voelen en daarover in gesprek te gaan, ontwikkel je je eigen persoonlijkheid. Dus ja, de censuur rondom de boeken van Dahl en Lammers: dat is niet lichtzinnig.

Draai het om. Vraag het kinderen zelf wat ze van die ‘aanstootgevende’ passages vinden. Ik las gelukkig al in een aantal kranten enkele voorbeelden van reacties van kinderen. Dat lijkt me coole en zinvolle journalistiek! Poets niet weg wat je niet aanstaat, maar gebruik het als aanzet om te groeien.

Ik vrees dat volwassenen zichzelf gewoon te serieus nemen. En dat had Roald Dahl heel goed begrepen.

Hannah Aukes, 28 februari 2023

Hannah Aukes