Intelligentie

U, lezer, hebt allicht schoolgaande kinderen en dan leest u in dit stukje denk ik geen nieuws. Maar als kinderloze vijftiger mis je gemakkelijk de aansluiting op de moderniteit, dus aangemoedigd door alle artikeltjes en reportages en gratis webinars over ChatGPT besloot ik het wonder zelf eens uit te proberen. Naast nieuwsgierigheid is er ook nog iets als zelfbehoud, want wat betekent de opkomst van kunstmatige intelligentie voor het vak van tekstschrijver en dat van journalist?

Om te beginnen: ChatGPT is heel makkelijk. Daarom hoeft u het niet te laten. Er is een gratis versie en je kunt inloggen met je Google- of Microsoft-account. Dan krijg je een code op je telefoon die je moet invoeren en hup, vooruit met de geit.

Lars Kuipers © 2017
Foto: Nils van Houts

In de aard – de naam verraadt het al – is ChatGPT een chatbot, dus moet je een vraag stellen. Het schijnt nogal uit te maken hoe je die vraag formuleert, net zoals je met nauwelijks verschillende zoektermen in Google heel verschillende resultaten kunt krijgen. Ik had geen zin om de hete brij heen te draaien, dus tikte: ‘Zal AI journalisten en tekstschrijvers overbodig maken?’

Terstond voltrok zich het wonder. Voor mijn ogen verschenen de zinnen, een voor een, alsof een mens aan de andere kant (heel snel) zat te tikken. Na 20 seconden stond er dit:

‘Het is onwaarschijnlijk dat AI journalisten en tekstschrijvers volledig overbodig zal maken, maar het kan wel hun werk veranderen en de manier waarop ze hun taken uitvoeren verbeteren.

AI-technologieën kunnen bijvoorbeeld worden gebruikt om nieuwsberichten te schrijven op basis van gegevens en feiten, zoals sportwedstrijden of financiële rapporten. Dit kan helpen om het proces van nieuwsverslaggeving te versnellen en te automatiseren, waardoor journalisten meer tijd hebben om zich te concentreren op onderzoeksjournalistiek en diepgravende verslaggeving.

Tekstschrijvers kunnen ook profiteren van AI-technologieën, die kunnen worden gebruikt om te helpen bij het genereren van ideeën, het opstellen van koppen of om suggesties te doen voor zinsconstructies. Dit kan leiden tot meer efficiëntie en productiviteit in het schrijfproces.

Maar ondanks deze voordelen, zijn er nog steeds bepaalde taken die alleen door menselijke schrijvers en journalisten kunnen worden uitgevoerd, zoals het maken van originele, creatieve en emotionele inhoud. Bovendien kan AI-technologieën soms bevooroordeeld zijn of verkeerde conclusies trekken, wat de betrouwbaarheid van de inhoud kan aantasten.

Kortom, terwijl AI journalisten en tekstschrijvers kan ondersteunen en hun werk kan verbeteren, zal er waarschijnlijk altijd een menselijke factor nodig zijn om de kwaliteit van de inhoud te waarborgen.’

Vergeet de enkele taalfout. Dit is best indrukwekkend, en in grote lijnen het antwoord dat ik zelf ook zo ongeveer zou hebben gegeven. Onderaan de tekst stond een knopje met ‘regenerate response’. Ververs antwoord. Ik drukte er maar eens op, in de verwachting dezelfde zinnen te zien verschijnen, maar nee! Er stond:

‘AI heeft de potentie om veel taken van journalisten en tekstschrijvers over te nemen, maar het zal hen niet volledig overbodig maken.

AI kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor het schrijven van eenvoudige nieuwsartikelen op basis van feitelijke informatie, zoals sportuitslagen of financiële gegevens. Het kan ook worden gebruikt voor het genereren van rapporten of analyses op basis van grote hoeveelheden gegevens.

Echter, AI heeft momenteel nog moeite met het begrijpen van nuances in taal en menselijke emoties, wat betekent dat het niet in staat is om artikelen te schrijven die zijn afgestemd op een specifieke doelgroep of die het menselijke perspectief weergeven. Journalisten en tekstschrijvers zullen daarom nog steeds nodig zijn om artikelen te schrijven die het menselijke element bevatten, zoals interviews, opinieartikelen en verhalen over menselijke ervaringen.

Bovendien moeten de gegenereerde artikelen nog steeds worden geredigeerd, gecontroleerd en gepubliceerd, wat menselijke input vereist. Journalisten en tekstschrijvers zullen ook nodig zijn om nieuwe verhalen te bedenken, te onderzoeken en te rapporteren, en om complexere stukken te schrijven die een diepere analyse en inzicht vereisen.

Kortom, hoewel AI de rol van journalisten en tekstschrijvers kan veranderen, zal het hen niet volledig overbodig maken. In plaats daarvan kan AI hen helpen om hun werk efficiënter en effectiever te doen, waardoor ze zich kunnen richten op taken die specifiek menselijke vaardigheden vereisen.’

Veel herkenning als je het vergelijkt met het eerste antwoord, maar met nieuwe elementen! Redigeren, interviews… Het tweede antwoord beviel me beter. Onwillekeurig moest ik denken aan de onvergetelijke scène in Multatuli’s Woutertje Pieterse, waarin meester Pennewip de dichtkunsten van zijn leerlingen beoordeelt. Die gedichten lijken heel erg op elkaar. Ze luiden stuk voor stuk: ‘De XXX is een schone zaak, en biedt het menschdom veel vermaak’. Na verloop van tijd valt zoiets op. Op dit punt verslaat ChatGPT de luie mens met vlag en wimpel.

‘Je kunt hem ook vragen een grapje te maken’, zei mijn vriendin, want dat had ze op tv gezien. Nog eens proberen. ‘Geef dit antwoord nog eens, maar nu met humor’, typte ik op goed geluk.

‘Ik zal het proberen’, antwoordde de chatbot gewillig, waarna hij in gepeins verzonk. Het duurde nu wat langer eer een tekstje verscheen, maar verdomd, in mijn scherm verscheen:

‘Zal AI journalisten en tekstschrijvers overbodig maken? Nou, als je het aan de AI vraagt, dan zouden we allemaal waarschijnlijk binnenkort werkloos zijn. Maar laten we even serieus zijn: terwijl AI kan helpen bij het schrijven van bepaalde soorten artikelen, zal het waarschijnlijk niet in staat zijn om de menselijke touch te evenaren. Dus we kunnen allemaal gerust ademhalen en ons concentreren op het verbeteren van onze eigen vaardigheden – totdat de robots natuurlijk besluiten om ons helemaal over te nemen!‘

Lezer, u ziet het: humor is nog wat ingewikkeld voor ChatGPT, en het is ook niet zo’n heel goed grapje, maar toch. We staan nog maar aan het begin. Ik hoop dat u dit nuttig vond. Ik wel in elk geval.

Lars Kuipers, april 2023