Jaar van de integriteit
Er wordt in 2018 op de man gespeeld
Het wordt niet het jaar van de integriteit. Het was het al.
Nog voor 2018 goed en wel begonnen was, beheersten uiteenlopende kwesties over integriteit binnen politiek en bestuur de nieuwsrubrieken.
Had Pechtold wel een kamer op Scheveningen gratis en voor niks mogen accepteren? Had Eurlings na het ‘wederzijds handgemeen’ met zijn vriendin niet onmiddellijk moeten opstappen? Maakt Van Reij [‘vriendjespolitiek’] zich na elke verloren rechtszaak onmogelijker? Kan iemand als Palmen, ondanks een onopgelost conflict met zijn eigen gemeente, wethouder zijn? Kan een kamerlid huisjesmelker zijn? Is Moorlag, ondanks alle goede bedoelingen als directeur van een sociale werkplaats, wel te handhaven als lid van de Tweede Kamer? En had Baudet open kaart moeten spelen een dinertje met een extreem-rechts, zelfs racistisch Amerikaans politicus?
Het is meer dan een toevallige oprisping bij de overgang van het oude naar het nieuwe jaar. Het markeert veeleer een trendbreuk. Op het publieke domein – het schoolplein van Nederland – gaat men sinds enige tijd anders met elkaar om. Steeds vaker, steeds heftiger en steeds onomfloerster worden andere ‘methoden’ gebruikt dan, pakweg, twintig jaar geleden. Was de aanpak toentertijd vooral zakelijk, uitvloeisel van verzuilde, ideologisch beladen politiek, sinds ‘Fortuyn’ is op en rond het Binnenhof een directe, confronterende, persoonlijke toon gaan overheersen. Er wordt meer op de man gespeeld.
Sinds de ontzuiling is politiek gepersonaliseerd. Je stemt op Rutte, Wilders of Buma, veel minder op VVD, PVV op CDA. Politieke campagnes draaien in elk geval sinds Lubbers’ Karwei (1986) in de eerste plaats om de lijsttrekker, de leider, de persoon – zijn kracht, zijn belofte, zijn meerwaarde. Niet GroenLinks, maar Jesse Klaver wint verkiezingen. En waar het persoonlijke politiek wordt, wordt de politiek al gauw persoonlijker.
Dat is natuurlijk niet uit de lucht komen vallen. Het is een echo van de vertrouwenscrisis die sinds ettelijke jaren al weer de toon voert. Kiezers voelen zich, terecht of ten onrechte, tekortgedaan of zelfs bedrogen door politici. Van de weeromstuit zien politici er brood in elkaar zwart te maken. Dat grijpt steeds verder om zich heen. Het is meer dan alleen de toonhoogte [‘doe ‘s normaal, man’], het wordt steeds meer de persoon zelf. Deugt hij wel? Hoe geloofwaardig is zij eigenlijk? Elke gebeurtenis, elk incident, hoe minuscuul ook, wordt uitvergroot.
Niemand weet goed hoe er mee om te gaan? Bagatelliseren à la Pechtold? Halve excuses à la Eurlings? Terugvechten à la Van Reij? Er tegen in gaan à la Moorlag? Stilzitten als je geschoren wordt? Van je afbijten?
Wat is de beste communicatiestrategie? Hoe krijg je kranten stil? En hoe ga je om met sociale media? Iedereen kijkt hulpeloos naar communicatieadviseurs en andere reputatiemanagers. En die weten het ook niet zo goed meer.
Voorspoedig nieuwjaar.
Jan Schinkelshoek
Den Haag, januari 2018
Nieuwsarchief
Zijn de bomen nog kaal op ’t Voorhout?
'Zijn de bomen nog kaal op 't Voorhout', vraagt Conny Stuart zich een beetje 'vals' af in haar chanson Wat voor weer zou het zijn ...
Daar waar ooit de inlichtingen binnenkwamen
Met de verhuizing (lees: 'Zijn de bomen nog kaal op 't Voorhout') van het Smidswater naar het Lange Voorhout vestigt Schinkelshoek & Verhoog zich in ...
Uit de samenleving: Waar zijn we aan begonnen?
‘En het eind, dat ik wilde ontvluchten, | Is den aanvang gelijk, dien het had: | Onder Hollandsche regenluchten, | In een kleine Hollandsche stad’, ...
Leermeesters: Voor de voet wegwerken
Iedereen moet het vak leren, en dat geldt ook voor politici. De praktijk van alledag is over het algemeen een goede, maar tijdrovende leerschool. Wat ...
S&V versterkt zich met Robert Bruggink
Schinkelshoek & Verhoog is verheugd Robert Bruggink te verwelkomen aan boord van het kantoor. Robert Bruggink (1997) volgt de master Cities, Migration and Global Interdepence ...
Leermeesters: Roep de hond als hij naar je toekomt
Er zijn van die uitspraken die ik gedurende mijn ambtelijke loopbaan heb opgepikt, die mij altijd zijn bijgebleven en al dan niet bewust leidraad zijn ...
Trends: denk dan aan de Oliecrisis van 1973
Terwijl de eerder aangekondigde slag om het midden plaatsvindt, dient de slag om de flanken zich alweer aan: ook trends zijn tijdelijk. Maar in de ...
Pieter Omtzigt: ‘Controlestaat ligt op de loer’
DEN HAAG, 6 september 2023 – “We letten niet op, terwijl onze democratieën langzaam wegglijden en verkeerd gebruik van data ongekende mogelijkheden geeft.” Tweede Kamerlid Pieter ...
De gok van Mark Rutte
Het kabinet viel niet vrijdagavond, maar al een paar weken geleden. Om precies te zijn: op woensdag 21 juni, de dag waarop het slepende overleg ...