De Stembus – moet het wel anders?
Honderd jaar kiesrecht in Nederland
Bundel Montesquieu Instituut – eindredactie Aalt Willem Heringa en Jan Schinkelshoek
Honderd jaar geleden droomde een minister-president van een parlement waarin de ‘volkswil’ zo zuiver, zo ongerept en zo ‘gezond’ mogelijk doorklonk. Die droom werd werkelijkheid. Maar is het een eeuw later nog steeds iets om van te dromen?
De minister-president heette Cort van der Linden, de laatste liberale premier van Nederland voor Mark Rutte. Ten tijde van zijn kabinet (1914-1918) kwam de grondwetsherziening tot stand, die Nederland algemeen kiesrecht op basis van evenredige vertegenwoordig opleverde. Sindsdien wordt de Tweede Kamer door alle meerderjarige Nederlanders gekozen en bepaalt het aantal stemmen in het hele land het aantal Kamerzetels.
Een eeuw later is dat algemeen kiesrecht plus die evenredige vertegenwoordiging nog steeds het uitgangspunt van Tweede Kamerverkiezingen. Maar in diezelfde eeuw zijn de nadelen ervan steeds zichtbaarder geworden. Werkt het stelsel politieke versnippering niet te veel in de hand? Is het parlement wel werkbaar met zo vele partijen en partijtjes? Gaat het niet koste van de regeerbaarheid?
Die vragen komen aan de orde in De Stembus, een bundel beschouwingen over het 100-jarige kiesrecht in Nederland. Teruggeblikt op wat een eeuw geleden tot stand kwam, gevolgen worden in kaart gebracht, samenhangen worden geschetst, beperkingen worden oprij gezet, alternatieven worden gewikt, voor- en nadelen worden gewogen.
Dat gebeurt door een keur aan wetenschappers, verbonden aan de Universiteit van Maastricht, de Radboud Universiteit, de Universiteit van Utrecht, de Rijksuniversiteit van Groningen en het Parlementair Documentatiecentrum. De eindredactie voerden Aalt Willem Heringa (hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit van Maastricht) en Jan Schinkelshoek (oud-lid van de Tweede Kamer, adviseur van het Montesquieu Instituut in Den Haag).
De bundel, uitgegeven door Boom, verschijnt als zevende bundel in de reeks van studies waarvoor het Montesquieu Instituut tekent.
Nieuwsarchief
Paul Rosenmöller: Wie was ooit de nar van het Binnenhof?
Wordt er een taboe doorbroken als je een ode brengt aan een voormalig collega als deze ook nog eens aan de andere kant van ...
Patrick Cammaert: Je blijft altijd verantwoordelijk
Bovenal in het militaire beroep zijn goed leiderschap en teamwork cruciaal. Leven en dood kunnen daarvan afhangen. Als een team verliest in de sport, ...
De NAVO als existentiële bedreiging
Op 24 en 25 juni vindt in Den Haag de veelbesproken NAVO-top plaats, die niet in de laatste plaats zal gaan over Oekraïne. De ...
S&V Raadgever Peter Mous: tien ICT-inzichten voor bestuurders
Achterin de middag gaat de telefoon: een bestuurder belt me die worstelt met ICT. Dat op zichtzelf hoeft geen verbazing te wekken. Al sinds ...
Kees van der Staaij: Een scheutje hofnar graag
De hofnar kon in oude tijden dingen doen die anderen niet zomaar konden: op een speelse manier kritiek leveren op de machthebber. Gert Jan ...
Taakstraf binnen muren van gevangenis als geloofwaardig alternatief
Bied de taakstraf voor iets minder lichte misdrijven aan binnen de muren van de gevangenis. De noodzakelijke geloofwaardigheid van deze straf kan zo voor ...
Justitie, en een kleine geschiedenis van het tekort
Komende week stemt de Tweede Kamer opnieuw over een motie die zich verzet tegen vervroegde vrijlating van gedetineerden wegens capaciteitsproblemen binnen de Dienst Justitiële Inrichtingen ...
Leermeester in onderzoek: het belang van vertrouwen en maatschappelijke relevantie
Van vliegtuigrampen tot treinongevallen, van industriële calamiteiten tot crises in de zorg – onderzoek naar dit soort voorvallen is belangrijk, maar geen exacte wetenschap. ...
De innerlijke nar in het collectief losmaken
Waar is de nar voor het Binnenhof? stelde Gert Jan Verhoog zich afgelopen nazomer de vraag. Eén nar, die dapper en dwarsdenkend de strijd aanbindt ...