Met de verhuizing (lees: ‘Zijn de bomen nog kaal op ’t Voorhout’) van het Smidswater naar het Lange Voorhout vestigt Schinkelshoek & Verhoog zich in een pand met een bijzondere geschiedenis. Op nummer 52, pal naast hotel Des Indes, strijkt S&V neer in het voormalige hoofdkantoor van de Nederlandse Generale Staf sectie III (GS III): de eerste Nederlandse militaire inlichtingendienst.
GS III werd opgericht op 25 juni 1914. Nadat de dienst in eerste instantie was ondergebracht bij het hoofdkwartier van de Generale Staf aan de andere kant van het Voorhout, op nummer 7, kreeg deze later een eigen plek in het 19e-eeuwse pand op nummer 52, tegenwoordig een Rijksmonument.
Het eerste hoofd van de militaire inlichtingendienst GS III was Luitenant Hendrik Anton Cornelis Fabius. De dienst hield zich bezig met het verzamelen van militaire inlichtingen uit andere Europese landen en deed ook aan contraspionage. De Eerste Wereldoorlog maakte dat de dienst snel groeide. Bij de oprichting was Fabius nog de enige medewerker, in 1918 bestond de dienst uit 24 mensen.
Na de Eerste Wereldoorlog ging GS III zich meer bezighouden met binnenlandse aangelegenheden. De dienst werd opgesplitst in GS IIIA en GS IIIB. Die laatste tak werd ondergebracht bij Binnenlandse Zaken en werd de Centrale Inlichtigendienst. In Rusland had inmiddels de revolutie plaatsgevonden en dat leidde elders in Europa tot angst voor soortgelijke ontwikkelingen. Daarom hield GS IIIB de socialistische leider Pieter Jelles Troelstra scherp in de gaten. Drie medewerkers volgden zijn activiteiten 24 uur per dag. De revolutionaire angst bleek uiteindelijk ongegrond.
Na de Nederlandse capitulatie in de Tweede Wereldoorlog kwam het werk van GS III aan het Voorhout ten einde. Het werd (deels) voortgezet door de Centrale Inlichtingendienst in Londen. Pal naast Lange Voorhout 52, in hotel Des Indes, werd in mei 1945 het Bureau Nationale Veiligheid opgericht – de voorloper van de huidige AIVD.
Jelle Baartmans
Bronnen: Wikipedia | Traces of War | Historiek | Trouw | Clingendael | Vliegveld Ockenburg | Gemeente Den Haag
Nieuwsarchief
De juiste snaar raken in een veranderende samenleving
“Wist jij dat artsen worden betaald per verrichting? En niet voor het gesprek over het voorkomen van een operationele ingreep…” Ineens begreep ik wat mijn ...
Jelle Baartmans versterkt S&V
We zijn gelukkig opnieuw een talentvolle academicus welkom te heten aan boord van ons kantoor: Jelle Baartmans (1995). Momenteel rondt hij zijn master East European ...
Vooruitkijken bij het zomerreces
Het politieke zomerreces is begonnen. Een goede gelegenheid om na 4 maanden Corona-politiek vooruit te kijken naar ruim 6 maanden Verkiezingen-politiek. Het liefst wil je ...
Het goede verhaal is van alle tijden
Het goede verhaal is van alle tijden. Bedrijven, organisaties, overheden – op hun tijd zijn ze allemaal op zoek naar een goed verhaal. Het goede ...
Brussel in Coronatijd: kan Duitsland de ‘Ordnung’ terugbrengen?
Op 1 juli gaat het Duitse EU-voorzitterschap van start. Een ondankbare taak, want voorganger Kroatië heeft er een rommeltje van gemaakt. Goed, een plotselinge pandemie ...
Nieuwe kansen voor onderwijs door corona
Aan het begin van de lockdown verscheen er een tweet van een RTL4 correspondent in de VS. Hij klaagde over zijn buurkinderen, omdat die zoveel ...
Speel in op ambtelijke rapporten richting Kamerverkiezingen
Achter de schermen zijn de voorbereidingen voor de volgende kabinetsperiode in volle gang. Na een jaar ploeteren, presenteerden eind april zo’n vijftien ambtelijke werkgroepen tweeduizend ...
Communiceren in crisistijd
Volgens de een waren de maatregelen te laat en gingen ze niet ver genoeg, voor de ander waren ze juist veel te strikt. Toch bestaat ...
Congressen in coronatijd
De wereld van Klaas Taselaar ziet er sinds twee maanden geheel anders uit. "Mijn beroep is het samenbrengen van professionals om kennis en meningen met ...