Met de verhuizing (lees: ‘Zijn de bomen nog kaal op ’t Voorhout’) van het Smidswater naar het Lange Voorhout vestigt Schinkelshoek & Verhoog zich in een pand met een bijzondere geschiedenis. Op nummer 52, pal naast hotel Des Indes, strijkt S&V neer in het voormalige hoofdkantoor van de Nederlandse Generale Staf sectie III (GS III): de eerste Nederlandse militaire inlichtingendienst.
GS III werd opgericht op 25 juni 1914. Nadat de dienst in eerste instantie was ondergebracht bij het hoofdkwartier van de Generale Staf aan de andere kant van het Voorhout, op nummer 7, kreeg deze later een eigen plek in het 19e-eeuwse pand op nummer 52, tegenwoordig een Rijksmonument.
Het eerste hoofd van de militaire inlichtingendienst GS III was Luitenant Hendrik Anton Cornelis Fabius. De dienst hield zich bezig met het verzamelen van militaire inlichtingen uit andere Europese landen en deed ook aan contraspionage. De Eerste Wereldoorlog maakte dat de dienst snel groeide. Bij de oprichting was Fabius nog de enige medewerker, in 1918 bestond de dienst uit 24 mensen.
Na de Eerste Wereldoorlog ging GS III zich meer bezighouden met binnenlandse aangelegenheden. De dienst werd opgesplitst in GS IIIA en GS IIIB. Die laatste tak werd ondergebracht bij Binnenlandse Zaken en werd de Centrale Inlichtigendienst. In Rusland had inmiddels de revolutie plaatsgevonden en dat leidde elders in Europa tot angst voor soortgelijke ontwikkelingen. Daarom hield GS IIIB de socialistische leider Pieter Jelles Troelstra scherp in de gaten. Drie medewerkers volgden zijn activiteiten 24 uur per dag. De revolutionaire angst bleek uiteindelijk ongegrond.
Na de Nederlandse capitulatie in de Tweede Wereldoorlog kwam het werk van GS III aan het Voorhout ten einde. Het werd (deels) voortgezet door de Centrale Inlichtingendienst in Londen. Pal naast Lange Voorhout 52, in hotel Des Indes, werd in mei 1945 het Bureau Nationale Veiligheid opgericht – de voorloper van de huidige AIVD.
Jelle Baartmans
Bronnen: Wikipedia | Traces of War | Historiek | Trouw | Clingendael | Vliegveld Ockenburg | Gemeente Den Haag
Nieuwsarchief
S&V: Thuis in de filantropie
Schinkelshoek & Verhoog (S&V) is met Gosse Bosma, Meindert Stolk, Jan Schinkelshoek en Gert Jan Verhoog zowel thuis in de filantropie als in de politiek-maatschappelijke ...
Verkiezingen in coronatijd
Gisteren, 22 oktober, mochten de inwoners van Sint Eustatius naar de stembus om een nieuwe eilandsraad te kiezen voor de komende 2,5 jaar. De Statianen ...
Marengo, blijft niets ons bespaard?
Was de derde ‘explosie’ in het Marengo-proces net weer een stukje heftiger dan de eerste twee? Marengo, een door een computer aan het strafrechtelijk onderzoek ...
Jaap van der Ploeg versterkt S&V
Jaap van der Ploeg treedt als associé toe tot Schinkelshoek & Verhoog. Met de komst van Jaap van der Ploeg versterkt het kantoor zijn hoogwaardige ...
Schoenen aan en gaan
De pandemie heeft ons nu meer dan een halfjaar in de houdgreep. Het einde is niet in zicht. De gevolgen zijn dramatisch. Toch kan deze ...
Traditionele Verkiezingsbegroting
Voorspelbare anders-dan-anders-Prinsjesdag Het is, ondanks coronacrisis, een traditionele Verkiezingsbegroting geworden. Wat de regering vanmiddag aan de Eerste en Tweede Kamer heeft gepresenteerd - via de ...
Gebutst en gehavend: op weg naar een enerverende slotronde
Gebutst en gehavend begint het kabinet aan de slotronde. Volgende week, Prinsjesdag, begint het nieuwe parlementaire seizoen, de laatste etappe op weg naar de Tweede ...
Arthurs amalgaam
De driehoek is geen ‘amalgaam’ of mengelmoes maar ‘snijpunt’ van verantwoordelijkheden, zei de onlangs overleden Arthur Docters van Leeuwen jaren geleden in zijn Burgemeesterslezing. Dat ...
Zoeken naar zuinige bondgenoten in Oost-Europa
Rondom en op de EU-top in juli over de veelbesproken nieuwe meerjarenbegroting, inclusief Europees Herstelfonds, bleek nog maar eens hoe moeilijk het is om in ...