Met de verhuizing (lees: ‘Zijn de bomen nog kaal op ’t Voorhout’) van het Smidswater naar het Lange Voorhout vestigt Schinkelshoek & Verhoog zich in een pand met een bijzondere geschiedenis. Op nummer 52, pal naast hotel Des Indes, strijkt S&V neer in het voormalige hoofdkantoor van de Nederlandse Generale Staf sectie III (GS III): de eerste Nederlandse militaire inlichtingendienst.
GS III werd opgericht op 25 juni 1914. Nadat de dienst in eerste instantie was ondergebracht bij het hoofdkwartier van de Generale Staf aan de andere kant van het Voorhout, op nummer 7, kreeg deze later een eigen plek in het 19e-eeuwse pand op nummer 52, tegenwoordig een Rijksmonument.
Het eerste hoofd van de militaire inlichtingendienst GS III was Luitenant Hendrik Anton Cornelis Fabius. De dienst hield zich bezig met het verzamelen van militaire inlichtingen uit andere Europese landen en deed ook aan contraspionage. De Eerste Wereldoorlog maakte dat de dienst snel groeide. Bij de oprichting was Fabius nog de enige medewerker, in 1918 bestond de dienst uit 24 mensen.
Na de Eerste Wereldoorlog ging GS III zich meer bezighouden met binnenlandse aangelegenheden. De dienst werd opgesplitst in GS IIIA en GS IIIB. Die laatste tak werd ondergebracht bij Binnenlandse Zaken en werd de Centrale Inlichtigendienst. In Rusland had inmiddels de revolutie plaatsgevonden en dat leidde elders in Europa tot angst voor soortgelijke ontwikkelingen. Daarom hield GS IIIB de socialistische leider Pieter Jelles Troelstra scherp in de gaten. Drie medewerkers volgden zijn activiteiten 24 uur per dag. De revolutionaire angst bleek uiteindelijk ongegrond.
Na de Nederlandse capitulatie in de Tweede Wereldoorlog kwam het werk van GS III aan het Voorhout ten einde. Het werd (deels) voortgezet door de Centrale Inlichtingendienst in Londen. Pal naast Lange Voorhout 52, in hotel Des Indes, werd in mei 1945 het Bureau Nationale Veiligheid opgericht – de voorloper van de huidige AIVD.
Jelle Baartmans
Bronnen: Wikipedia | Traces of War | Historiek | Trouw | Clingendael | Vliegveld Ockenburg | Gemeente Den Haag
Nieuwsarchief
Brede coalitie cruciaal voor herstel vertrouwen
In mijn vorige column voor de Haagse Bode—begin dit jaar—eindigde mijn eerste zin met het woord ‘vertrouwen’. Toen was het niet te bevroeden dat dit ...
De formatie
In 2010, 2014 en 2018 heb ik het formatieproces onderzocht in tien grote en middelgrote Nederlandse gemeenten.* Steeds veertig gesprekken met lijsttrekkers, verkenners, (in)formateurs en ...
Meindert Stolk gedeputeerde
We feliciteren de provincie Zuid-Holland met de voordracht van Meindert Stolk als gedeputeerde: ambitieus bestuurder, aimabel mens, wijs en evenwichtig. We zien hem als collega's ...
Op herhaling
Rutte IV kan niet door waar Rutte III was gebleven Nederland gaat op herhaling. Opnieuw heeft het land gekozen voor het redelijke en veilige midden. ...
Eenheidsworst
De dorpsschool die ik vanaf mijn zesde jaar bezoeken mocht, werd geregeerd door juffrouw De Jong: een schooljuf op leeftijd die een goede beheersing van ...
Dezelfde partijen, andere thema’s?
Daar waar op basis van de laatste peilingen voorafgaand aan de Tweede Kamerverkiezingen geen grote aardverschuivingen te verwachten waren, kunnen we inmiddels constateren dat er ...
S&V Dossier: Leefstijlpreventie is geen strikt nationale aangelegenheid meer
Het stof van de campagnes is neergestreken, de stemmen zijn geteld. Vanaf nu zal duidelijk worden welke partijen gaan deelnemen aan de kabinetsformatie, en welke ...
Filantropie met S&V thuis in Den Haag en Brussel
Schinkelshoek & Verhoog (S&V) organiseert speciaal voor filantropische organisaties binnenkort een tweeluik interactieve webinars, gericht op Den Haag en op Brussel. Gastheer en gespreksleider is ...
De Tweede Kamerverkiezingen: misschien wel ongewisser dan ooit
Met nog drie weken te gaan voordat op 17 maart de Tweede Kamerverkiezingen worden gehouden, zie we dagelijks hoe politieke partijen worstelen met de vraag ...