Achter de schermen zijn de voorbereidingen voor de volgende kabinetsperiode in volle gang. Na een jaar ploeteren, presenteerden eind april zo’n vijftien ambtelijke werkgroepen tweeduizend kantjes aan beleidsopties. Adviseur Jos Engelkes dook alvast in de ‘Brede Maatschappelijke Heroverwegingen’.
Hoewel sommige media die laatdunkend als ‘ambtelijke bierviltjes’ wegzetten, worden ze wel degelijk met belangstelling gelezen door politiek Den Haag. Met het oog op de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 halen vele programmacommissies hieruit hun inspiratie. Van de linkerkant tot het rechtskant van het spectrum: voor elk wat wils. Voor een goede belangenbehartiging is het noodzakelijk om de plannen grondig te analyseren. Let op: dit jaar komen meer van deze ambtelijke rapporten uit.
In de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen hebben ambtenaren, op basis van een breed gedragen Kamermotie van Sneller (D66), gekeken naar toekomstige beleidskeuzes op zestien terreinen: van onderwijs tot zorg, van arbeidsmarkt tot migratie. Dit deden zij, zonder de coronacrisis in zicht, in 2019 en begin 2020 ‘ter voorbereiding op een volgende neergaande conjunctuur of economische crisis’.
Dat mondde uit in honderden voorstellen. Ambtenaren hoefden geen rekening te houden met onder meer coalitieakkoorden, bestaande wetgeving en/of ministerieel beleid. Voorstellen omvatten een groot aantal onderwerpen. Denk daarbij aan de verder afbouw van de hypotheekrenteaftrek, verhoging van alcoholaccijns en het schrappen van hulpmiddelen uit de basisverzekering. Sommige voorstellen spreken elkaar tegen. Dat maakt in deze ambtelijke opsomming van beleidsopties niets uit. Niet de ambtenarij, maar de politiek besluit welk beleidsvoorstel verder wordt uitgewerkt.
Die keuze wordt veelal gemaakt in de verkiezingsprogramma’s. Die worden op dit moment samengesteld. De programmacommissies nemen – op dit moment – met veel interesse de rapporten door. Zij zien de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen als een soort politieke menukaart. Het is dus van groot belang om bij belangenbehartiging in te spelen op ambtelijke voorstellen die voor politieke partijen interessant zijn. Kies er niet voor om er hard tegen in te gaan, maar speel er op in. Geef er een draai aan.
Deze omvangrijke ambtelijke adviezen worden niet voor het eerst gepresenteerd. Ten tijde van het demissionaire kabinet-Balkenende IV werd eveneens beroep gedaan op deze ambtelijke werkgroepen. Zij kregen destijds de vrije hand in het opsommen van enkel besparings- en hervormingsmaatregelen. Dat leidde tot een ‘bezuinigingsbijbel’.
Passages uit deze Brede Heroverwegingen van 2010 verdwenen niet in een bureaulade. Sterker nog: een groot deel van de bezuinigings- en hervormingsoperaties van de latere kabinetten-Rutte vindt zijn oorsprong in deze Brede Heroverwegingen. Denk daarbij aan de decentralisering van de zorg en de verhoging van de pensioenleeftijd.
En let op. Later dit jaar verschijnen er nog meer van zulke cruciale rapporten. De Brede Maatschappelijke Heroverwegingen passen in een breder palet aan voorbereidingen voor een volgende kabinetsperiode. Zo wordt ook met smart gewacht op studies over zorghervormingen, begrotingsbeleid en bouwstenen voor een beter belastingstelsel.
Nieuwsarchief
De innerlijke nar in het collectief losmaken
Waar is de nar voor het Binnenhof? stelde Gert Jan Verhoog zich afgelopen nazomer de vraag. Eén nar, die dapper en dwarsdenkend de strijd ...
Leermeesters: “Adem in, adem uit en als je niks voelt, is het ook goed”
De eerste keer dat ik Paul Röttger zie is in 2001. Ik ben drieëntwintig jaar oud; net afgestudeerd aan de Hogeschool voor de Kunsten ...
Politieke lessen uit een oceaanoversteek
In de bibliotheek van een klein dorp op Martinique begeleiden vrolijke vogelgeluiden mijn laptop-getik. Ze hebben het naar hun zin in de tropische bomen waar ...
Neem de tijd in 2025
Nu het nieuwe jaar goed en wel op streek is, nemen we in onze rubriek Leermeesters graag een wijze raad mee uit de Achterhoek. Middenin ...
S&V Raadgevers: voor bestuurders
Soms heb je als bestuurder behoefte aan een goed gesprek met een raadgever die begrijpt waar je mee worstelt en die vanuit ervaring met je ...
Wat voor soort nar heeft het Binnenhof nu nodig?
Gert Jan Verhoog betoogde onlangs dat de politiek wel een nar zou kunnen gebruiken. Dat deed mij denken aan een boekje dat in 1993 uitkwam, ...
AI kan veel, maar is nog verre van mens
Mopperend werkte ik me door de Engelse vertaling van een recente schrijfklus heen. Eigennamen verkeerd vertaald, soms schijnbaar dingen niet begrepen, een enkele keer Louis ...
De nieuwe powervrouw van Brussel
Ursula von der Leyen, nu voor de tweede maal voorzitter van de Europese Commissie, staat bekend als keiharde tante en wordt door velen beschreven als ...
Het beloofde land bestaat niet
Verkrijgbaar bij Bol.com voor een schappelijk bedrag van €13,45: De Russen komen! Schrijver Mark Traa (1968) ontleende de titel van zijn paperback aan die angstkreet ...