Jaar van de integriteit
Er wordt in 2018 op de man gespeeld
Het wordt niet het jaar van de integriteit. Het was het al.
Nog voor 2018 goed en wel begonnen was, beheersten uiteenlopende kwesties over integriteit binnen politiek en bestuur de nieuwsrubrieken.
Had Pechtold wel een kamer op Scheveningen gratis en voor niks mogen accepteren? Had Eurlings na het ‘wederzijds handgemeen’ met zijn vriendin niet onmiddellijk moeten opstappen? Maakt Van Reij [‘vriendjespolitiek’] zich na elke verloren rechtszaak onmogelijker? Kan iemand als Palmen, ondanks een onopgelost conflict met zijn eigen gemeente, wethouder zijn? Kan een kamerlid huisjesmelker zijn? Is Moorlag, ondanks alle goede bedoelingen als directeur van een sociale werkplaats, wel te handhaven als lid van de Tweede Kamer? En had Baudet open kaart moeten spelen een dinertje met een extreem-rechts, zelfs racistisch Amerikaans politicus?
Het is meer dan een toevallige oprisping bij de overgang van het oude naar het nieuwe jaar. Het markeert veeleer een trendbreuk. Op het publieke domein – het schoolplein van Nederland – gaat men sinds enige tijd anders met elkaar om. Steeds vaker, steeds heftiger en steeds onomfloerster worden andere ‘methoden’ gebruikt dan, pakweg, twintig jaar geleden. Was de aanpak toentertijd vooral zakelijk, uitvloeisel van verzuilde, ideologisch beladen politiek, sinds ‘Fortuyn’ is op en rond het Binnenhof een directe, confronterende, persoonlijke toon gaan overheersen. Er wordt meer op de man gespeeld.
Sinds de ontzuiling is politiek gepersonaliseerd. Je stemt op Rutte, Wilders of Buma, veel minder op VVD, PVV op CDA. Politieke campagnes draaien in elk geval sinds Lubbers’ Karwei (1986) in de eerste plaats om de lijsttrekker, de leider, de persoon – zijn kracht, zijn belofte, zijn meerwaarde. Niet GroenLinks, maar Jesse Klaver wint verkiezingen. En waar het persoonlijke politiek wordt, wordt de politiek al gauw persoonlijker.
Dat is natuurlijk niet uit de lucht komen vallen. Het is een echo van de vertrouwenscrisis die sinds ettelijke jaren al weer de toon voert. Kiezers voelen zich, terecht of ten onrechte, tekortgedaan of zelfs bedrogen door politici. Van de weeromstuit zien politici er brood in elkaar zwart te maken. Dat grijpt steeds verder om zich heen. Het is meer dan alleen de toonhoogte [‘doe ‘s normaal, man’], het wordt steeds meer de persoon zelf. Deugt hij wel? Hoe geloofwaardig is zij eigenlijk? Elke gebeurtenis, elk incident, hoe minuscuul ook, wordt uitvergroot.
Niemand weet goed hoe er mee om te gaan? Bagatelliseren à la Pechtold? Halve excuses à la Eurlings? Terugvechten à la Van Reij? Er tegen in gaan à la Moorlag? Stilzitten als je geschoren wordt? Van je afbijten?
Wat is de beste communicatiestrategie? Hoe krijg je kranten stil? En hoe ga je om met sociale media? Iedereen kijkt hulpeloos naar communicatieadviseurs en andere reputatiemanagers. En die weten het ook niet zo goed meer.
Voorspoedig nieuwjaar.
Jan Schinkelshoek
Den Haag, januari 2018
Nieuwsarchief
Regering: red de redelijke termijn!
“Vijftig jaar EVRM en nog steeds te laat”. Zo luidt de titel van een bijdrage die ik in 2000 schreef voor het boek “50 jaar ...
Verkiezingen, hoe moet dat nu?
Gewetensvraag: heeft u bij de Europese verkiezingen begin deze maand geld ontvangen om op een bepaalde partij te stemmen? Een paar tientjes bijvoorbeeld? Zodat u ...
Van Traa revisisted
Begin december 2020 ziet een vrouw, die in een naburige stad naar de rechtbank moet, als ze instapt in haar auto twee mannen, en die ...
Politiek niemandsland
1 juli deelt het jaar in tweeën, maar vormde dit jaar ook een soort politiek niemandsland tussen het land van Mark Rutte en het land ...
Bart Olde Agterhuis aan boord van S&V
Bart Olde Agterhuis (1981) stapt als associé aan boord van Schinkelshoek & Verhoog (S&V). Hij is een ervaren bestuursadviseur en projectleider die vanuit verschillende rollen ...
Prinsjesdag en militairen houden stand op het Voorhout
‘Prinsjesdag, de traditionele opening van het parlementaire jaar, moet op de schop’ om meer publiek te trekken, berichtte de NOS eerder deze week. Wat in ...
Leermeesters: Grondverven en aflakken
De meesten sprongen gewoon in het diepe. Zonder opgeblazen vleugeltjes of kurk op hun middel. Hun achtergrond was bont. Zó van de middelbare school, gesjeesde ...
Scylla en Charybdis: rechters over het AD en Kasem
Op 26 januari van dit jaar verbood de Amsterdamse voorzieningenrechter het Algemeen Dagblad om te publiceren over een gesprek dat Peter R. de Vries had ...
Slagschaduw Europese Parlementsverkiezingen over formatie
In juni gaan we naar de stembus voor de Europese Parlementsverkiezingen. Qua publieke belangstelling delven de die verkiezingen altijd het onderspit tegen de stembusgang voor ...