Jaar van de integriteit

Jaar van de integriteit
Er wordt in 2018 op de man gespeeld

Het wordt niet het jaar van de integriteit. Het was het al.
Nog voor 2018 goed en wel begonnen was, beheersten uiteenlopende kwesties over integriteit binnen politiek en bestuur de nieuwsrubrieken.

Had Pechtold wel een kamer op Scheveningen gratis en voor niks mogen accepteren? Had Eurlings na het ‘wederzijds handgemeen’ met zijn vriendin niet onmiddellijk moeten opstappen? Maakt Van Reij [‘vriendjespolitiek’] zich na elke verloren rechtszaak onmogelijker? Kan iemand als Palmen, ondanks een onopgelost conflict met zijn eigen gemeente, wethouder zijn? Kan een kamerlid huisjesmelker zijn? Is Moorlag, ondanks alle goede bedoelingen als directeur van een sociale werkplaats, wel te handhaven als lid van de Tweede Kamer? En had Baudet open kaart moeten spelen een dinertje met een extreem-rechts, zelfs racistisch Amerikaans politicus?

Het is meer dan een toevallige oprisping bij de overgang van het oude naar het nieuwe jaar. Het markeert veeleer een trendbreuk. Op het publieke domein – het schoolplein van Nederland – gaat men sinds enige tijd anders met elkaar om. Steeds vaker, steeds heftiger en steeds onomfloerster worden andere ‘methoden’ gebruikt dan, pakweg, twintig jaar geleden. Was de aanpak toentertijd vooral zakelijk, uitvloeisel van verzuilde, ideologisch beladen politiek, sinds ‘Fortuyn’ is op en rond het Binnenhof een directe, confronterende, persoonlijke toon gaan overheersen. Er wordt meer op de man gespeeld.

Sinds de ontzuiling is politiek gepersonaliseerd. Je stemt op Rutte, Wilders of Buma, veel minder op VVD, PVV op CDA. Politieke campagnes draaien in elk geval sinds Lubbers’ Karwei (1986) in de eerste plaats om de lijsttrekker, de leider, de persoon – zijn kracht, zijn belofte, zijn meerwaarde. Niet GroenLinks, maar Jesse Klaver wint verkiezingen. En waar het persoonlijke politiek wordt, wordt de politiek al gauw persoonlijker.

Dat is natuurlijk niet uit de lucht komen vallen. Het is een echo van de vertrouwenscrisis die sinds ettelijke jaren al weer de toon voert. Kiezers voelen zich, terecht of ten onrechte, tekortgedaan of zelfs bedrogen door politici. Van de weeromstuit zien politici er brood in elkaar zwart te maken. Dat grijpt steeds verder om zich heen. Het is meer dan alleen de toonhoogte [‘doe ‘s normaal, man’], het wordt steeds meer de persoon zelf. Deugt hij wel? Hoe geloofwaardig is zij eigenlijk? Elke gebeurtenis, elk incident, hoe minuscuul ook, wordt uitvergroot.

Niemand weet goed hoe er mee om te gaan? Bagatelliseren à la Pechtold? Halve excuses à la Eurlings? Terugvechten à la Van Reij? Er tegen in gaan à la Moorlag? Stilzitten als je geschoren wordt? Van je afbijten?
Wat is de beste communicatiestrategie? Hoe krijg je kranten stil? En hoe ga je om met sociale media? Iedereen kijkt hulpeloos naar communicatieadviseurs en andere reputatiemanagers. En die weten het ook niet zo goed meer.
Voorspoedig nieuwjaar.

Jan Schinkelshoek
Den Haag, januari 2018

Nieuwsarchief

Verkiezingen, hoe moet dat nu?

3 juli 2024|

Gewetensvraag: heeft u bij de Europese verkiezingen begin deze maand geld ontvangen om op een bepaalde partij te stemmen? Een paar tientjes bijvoorbeeld? Zodat u ...

Van Traa revisisted

3 juli 2024|

Begin december 2020 ziet een vrouw, die in een naburige stad naar de rechtbank moet, als ze instapt in haar auto twee mannen, en die ...

Politiek niemandsland

1 juli 2024|

1 juli deelt het jaar in tweeën, maar vormde dit jaar ook een soort politiek niemandsland tussen het land van Mark Rutte en het land ...

Bart Olde Agterhuis aan boord van S&V

17 april 2024|

Bart Olde Agterhuis (1981) stapt als associé aan boord van Schinkelshoek & Verhoog (S&V). Hij is een ervaren bestuursadviseur en projectleider die vanuit verschillende rollen ...