Met de verhuizing (lees: ‘Zijn de bomen nog kaal op ’t Voorhout’) van het Smidswater naar het Lange Voorhout vestigt Schinkelshoek & Verhoog zich in een pand met een bijzondere geschiedenis. Op nummer 52, pal naast hotel Des Indes, strijkt S&V neer in het voormalige hoofdkantoor van de Nederlandse Generale Staf sectie III (GS III): de eerste Nederlandse militaire inlichtingendienst.
GS III werd opgericht op 25 juni 1914. Nadat de dienst in eerste instantie was ondergebracht bij het hoofdkwartier van de Generale Staf aan de andere kant van het Voorhout, op nummer 7, kreeg deze later een eigen plek in het 19e-eeuwse pand op nummer 52, tegenwoordig een Rijksmonument.
Het eerste hoofd van de militaire inlichtingendienst GS III was Luitenant Hendrik Anton Cornelis Fabius. De dienst hield zich bezig met het verzamelen van militaire inlichtingen uit andere Europese landen en deed ook aan contraspionage. De Eerste Wereldoorlog maakte dat de dienst snel groeide. Bij de oprichting was Fabius nog de enige medewerker, in 1918 bestond de dienst uit 24 mensen.
Na de Eerste Wereldoorlog ging GS III zich meer bezighouden met binnenlandse aangelegenheden. De dienst werd opgesplitst in GS IIIA en GS IIIB. Die laatste tak werd ondergebracht bij Binnenlandse Zaken en werd de Centrale Inlichtigendienst. In Rusland had inmiddels de revolutie plaatsgevonden en dat leidde elders in Europa tot angst voor soortgelijke ontwikkelingen. Daarom hield GS IIIB de socialistische leider Pieter Jelles Troelstra scherp in de gaten. Drie medewerkers volgden zijn activiteiten 24 uur per dag. De revolutionaire angst bleek uiteindelijk ongegrond.
Na de Nederlandse capitulatie in de Tweede Wereldoorlog kwam het werk van GS III aan het Voorhout ten einde. Het werd (deels) voortgezet door de Centrale Inlichtingendienst in Londen. Pal naast Lange Voorhout 52, in hotel Des Indes, werd in mei 1945 het Bureau Nationale Veiligheid opgericht – de voorloper van de huidige AIVD.
Jelle Baartmans
Bronnen: Wikipedia | Traces of War | Historiek | Trouw | Clingendael | Vliegveld Ockenburg | Gemeente Den Haag
Nieuwsarchief
Bart Olde Agterhuis aan boord van S&V
Bart Olde Agterhuis (1981) stapt als associé aan boord van Schinkelshoek & Verhoog (S&V). Hij is een ervaren bestuursadviseur en projectleider die vanuit verschillende rollen ...
Prinsjesdag en militairen houden stand op het Voorhout
‘Prinsjesdag, de traditionele opening van het parlementaire jaar, moet op de schop’ om meer publiek te trekken, berichtte de NOS eerder deze week. Wat in ...
Leermeesters: Grondverven en aflakken
De meesten sprongen gewoon in het diepe. Zonder opgeblazen vleugeltjes of kurk op hun middel. Hun achtergrond was bont. Zó van de middelbare school, gesjeesde ...
Scylla en Charybdis: rechters over het AD en Kasem
Op 26 januari van dit jaar verbood de Amsterdamse voorzieningenrechter het Algemeen Dagblad om te publiceren over een gesprek dat Peter R. de Vries had ...
Slagschaduw Europese Parlementsverkiezingen over formatie
In juni gaan we naar de stembus voor de Europese Parlementsverkiezingen. Qua publieke belangstelling delven de die verkiezingen altijd het onderspit tegen de stembusgang voor ...
Ondermijning van overheidswege?
Demissionair minister Weerwind (Rechtsbescherming) heeft eind vorig jaar – in verband met het kennelijke cellen- en personeelstekort in gevangenissen - het plan geopperd tot gevangenisstraf ...
Financiën en een flesje water: framing in formatietijd
Sinds de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 ziet Kees Verhoog politieke kopstukken worstelen met hun frames en strategieën. Sommige werken, andere helemaal niet. De ...
Donald Trump jaagt EU in “Panic-Mode”
Het waren geen beste weken voor de besluitvormers in het Brusselse EU kwartier deze maand, waar protesterende boeren het iconische Place du Luxembourg letterlijk in ...
Op weg naar een buitengewoon kabinet?
Terwijl de verkenningsperiode meer weg had van een verlengde campagne, lijkt er sinds vorige week ineens een coalitie in de steigers te staan. Vanuit de ...